6 محرم - وفات سيد رضي گردآوردنده "نهج‏البلاغه" و موسس "دارالعلم" (406 ق)

محمد بن حسين، معروف به سيدرضي فقيه، محدث و اديب بزرگ شيعه در سال 359 قمري به دنيا آمد. پدرش ابواحمد حسين بن موسي و با چهار واسطه نسبش به امام موسي بن جعفر(ع) مي‏رسيد. برادرش، سيد مرتضي، از بزرگان فقهاي شيعه و صاحب تأليفات فقهي است.

وي از كودكي همراه برادر در محضر درسِ شيخ مفيد حاضر شد و مراتب كمال را پيمود. وي داراي نبوغ خدادادي وصاحب فصاحت و بلاغت بود. در 9 سالگي اشعار نيكو مي‌سرود و در 30 سالگي، قرآن را در مدتي اندك حفظ نمود. سيد، در دوره خلافت بني‏عباس و دولت آل‏بويه با منزلت بسياري‌ مي‌زيست. وي، خلفاي بني‏عباس را غاصب خلافت و ولايت مي‏دانست و با اشعار خود، حقايق تشيع را بيان مي‌كرد و در كنار فعاليت‏ سياسي، به تدريس و تاليف مي‌پرداخت. شيخ طوسي، مفيد نيشابوري، مهيار ديلمي و ابوالحسن هاشمي و... از شاگردان وي هستند. همچنين معاني القرآن، تَلخيصُ البَيان عن مجازاتِ القرآن و... از تاليفات اوست. سيدرضي در اقدامي بي‏نظير، كلمات، خطابه‏ها و نامه‏هاي امام علي(ع) را گردآوري كرد و با نام "نهج البلاغه" به جامعه بشري اهدا نمود.

آشنائي با تاسيس و فعاليت نخستين «دارالعلم»، يكي ديگر از ابعاد مهم زندگي سيد رضي، را نشان مي دهد. دارالعلم، نهادي بي‌نظير بود كه مي‌توان آن را نخستين دانشگاه در تمدن اسلامي ناميد. پيش از سيد رضي، در دوره امام رضا(ع) با حمايت هارون و سپس مامون، مركزي علمي به نام «بيت‌الحكمه» تاسيس شد كه ماموريت آن ترجمه متون علمي ايران، هند، مصر و يونان بود. اما دارالعلم، دانشگاهي ممتاز بود كه بعدها نمونه آن را خلفاي فاطمي در قاهره بنا كردند. فاطميان سپس با تغييراتي در شيوه برنامه‌ريزي درسي دارالعلم قاهره، مدرسه عالي «الازهر» را بنا نمودند. غير از قاهره، دارالعلم در ديگر بلاد اسلامي هم تاسيس گرديد. دارالعلم، جداي از مجموعه‌اي از مَدْرَس‌ها، حجره براي اقامت طلاب، كتابخانه، مركز استنساخ و مجلدسازي كتب و اقامت‌گاهي براي دانشمندان مهاجر و مسافر داشت. در اين اقامت‌گاه، امكانات رفاهي و علمي مناسب در اختيار دانشمنداني كه از بلاد مختلف مي‌آمدند و چند روزي مهمان دارالعم بودند، مهيا مي‌شد و تنها از آنها درخواست مي‌شد طي مدت اقامت در دارالعلم، چند كرسي نظريه‌پردازي و مناظره همراه با بحث‌آزاد براي تمامي طلاب علاقه‌مند تشكيل دهند. بدين طريق، فرصتي براي طلاب فراهم مي‌شد تا از آخرين دستاوردهاي علمي دانشمندان بلاد مختلف، بهره‌مند گردند.

سرانجام، سيدرضي در محرم سال 406 قمري در 47 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد.  پيكر مطهرش را پس از تشييعي با شكوه موقتا در منزلش به خاك سپرده و بعدها به حرم امام حسين(ع) در كربلا منتقل كردند.